สร้างงานศิลป์ ปั้นดินสังคโลก

ศิลปะสำหรับเด็กวัยประถม นอกจากการวาดภาพระบายสีแล้ว ก็เห็นจะเป็นงานปั้นนี่ล่ะที่ช่วยเสริมสร้างพัฒนาการด้านต่างๆ ในคราวเดียวกัน แหล่งกำเนิดของงานปั้นที่ดีที่สุดแห่งหนึ่งอยู่ที่จังหวัดสุโขทัย คงจะดีไม่น้อยหากเราพาเด็กๆ ไป ?สัมผัส? ศิลปะหัตถกรรมไทยที่สืบทอดมาแต่โบราณ แบบใช้มือสัมผัสจริงๆ นะคะ

สังคโลก ภาษาอังกฤษเรียกว่า Celadon หมายถึงเครื่องปั้นดินเผาเคลือบน้ำยาสีเขียวไข่กา เป็นงานหัตศิลป์ซึ่งผลิตขึ้นในอาณาจักรสุโขทัย และสืบทอดต่อมากว่า 700 ปีถึงคนรุ่นหลัง ลวดลายเฉพาะที่พบบนถ้วยชามสังคโลกสุโขทัยส่วนใหญ่คือลายปลา กงจักร รวงข้าว และดอกไม้ ปัจจุบันแหล่งผลิตสังคโลกอยู่ที่อำเภอศรีสัชนาลัย สังคโลก ภาษาอังกฤษเรียกว่า Celadon หมายถึงเครื่องปั้นดินเผาเคลือบน้ำยาสีเขียวไข่กา เป็นงานหัตศิลป์ซึ่งผลิตขึ้นในอาณาจักรสุโขทัย และสืบทอดต่อมากว่า 700 ปีถึงคนรุ่นหลัง ลวดลายเฉพาะที่พบบนถ้วยชามสังคโลกสุโขทัยส่วนใหญ่คือลายปลา กงจักร รวงข้าว และดอกไม้ ปัจจุบันแหล่งผลิตสังคโลกอยู่ที่อำเภอศรีสัชนาลัย

ส่วนบริเวณเมืองเก่าใกล้อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ก็มีร้านผลิตสังคโลกอยู่หลายแห่ง ก่อนถึงวัดตระพังทองมีป้าย ?สุเทพสังคโลก? บอกทางให้เลี้ยวเข้าซอย ไม่ว่าจะมากันเองครอบครัวเล็กๆ หรือมาเป็นหมู่คณะ บ้านของลุงสุเทพและป้านิดก็เปิดประตูต้อนรับผู้มาเยือนทุกวัน ที่นี่มีช่างปั้นอยู่ราว 20 คน ช่างเขียนอีก 6 คน ผลัดกันเข้ามาทำงานตามใบสั่งจากลูกค้า นอกจากจานชามแล้ว เรายังเห็นช่างกำลังปั้นงานชิ้นใหญ่อย่างเศียรพญานาคสำหรับประดับกำแพงด้วย พาเด็กๆ เดินชมให้ทั่วทุกแผนกก่อนค่อยมาที่โต๊ะทำงานกันนะคะ

ขั้นตอนการทำเครื่องสังคโลก เริ่มจากการเตรียมดิน ที่ร้านใช้ดินจากเชียงใหม่เป็นส่วนใหญ่ เพราะดินสุโขทัยเองเมื่อเผาแล้วจะเกิดสนิมในเนื้อดิน หมักดินให้เหลวแล้วกรองเศษหินหรือทรายออก ผึ่งลมพอหมาดนำมาตำแล้วนวดกับน้ำจนเหนียวปั้นเป็นก้อนได้ จากนั้นปั้นขึ้นรูปตามต้องการ ผึ่งลม ขัดผิวให้เรียบ แล้วนำเข้าเตาอบอุณภูมิ 800 องศาเซลเซียส 14-16 ชั่วโมง ทิ้งให้เย็นแล้วขัดอีกครั้ง ก่อนชุบน้ำเคลือบแล้วเผาซ้ำ

เด็กๆ ได้ใช้จินตนาการปั้นดินเป็นรูปต่างๆ ตามชอบ ไม่จำเป็นต้องปั้นถ้วยชามก็ได้ ระหว่างนั้นได้เรียนรู้เทคนิคบางอย่าง เช่นจะเชื่อมชิ้นส่วนเข้าด้วยกันทำอย่างไร หรือถ้าจะระบายสีก็ไม่ควรป้ายสีหนาเกินไป เมื่ออบแล้วสีจะนูนไม่สวย นิ้วป้อมๆ สั้นๆ ขยับดุกดิกอยู่กับดินเหนียวสีดำเป็นชั่วโมงอย่างไม่รู้เบื่อ เสร็จแล้วก็ฝากผลงานไว้กับป้านิด เพื่อผึ่งให้แห้งก่อนจะนำเข้าอบแล้วเคลือบน้ำยาสีเขียว กลับมาบ้านได้ประมาณเดือนนึง พัสดุกล่องใหญ่ก็มาส่งถึงบ้าน เด็กๆ เปิดกล่องพร้อมเสียงกรี้ดกร้าดหัวเราะชอบใจผลงานสังคโลกยุคใหม่ที่ปั้นมากับมือ

ติดต่อ

สุเทพสังคโลก
203/3 หมู่3 ต.เมืองเก่า อ.เมือง สุโขทัย
พิกัด N17.014467 E99.708855
โทรศัพท์ 0-5569-7036, 08-6932-9671
อัตราค่าทำเวิร์กชอป เด็ก 250 บาท ผู้ใหญ่ 350 บาท รวมค่าส่งผลงานทางไปรษณีย์