เที่ยวไปกับไทแทน ตอน พิพิธบางลำพูกับคุณปู่ของผม

ช่วงวันหยุดหรือตอนมีเวลาว่าง เพื่อนๆ ชอบทำงานอดิเรกอะไรกันบ้างครับ ออกไปเที่ยว ดูการ์ตูน ฟังเพลง หรือว่าอ่านหนังสือ ส่วนผมน่ะหรือ…ผมชอบวาดรูปครับ

คุณปู่เคยเล่าให้ฟังว่า คุณตาของคุณปู่ก็ชอบวาดรูปเหมือนกัน ท่านเป็นศิลปินผู้เขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดสังเวชวิศยารามที่บางลำพู เขียนภาพเทวดาที่พระราชวังสนามจันทร์ เขียนภาพต้นโพธิ์ที่วิหารพระปฐมเจดีย์ และเขียนภาพพระราชประวัติสมเด็จพระนเรศวรมหาราชที่วัดสุวรรณดาราราม จ.อยุธยา จนได้รับพระราชทานราชทินนามว่า ?พระยาอนุศาสน์จิตรกร? คุณปู่เล่าแล้วก็ชวนผมไปเที่ยวถิ่นเก่าบ้านเกิดของคุณปู่ที่ย่านบางลำพูกัน

พิพิธบางลำพูเป็นพิพิธภัณฑ์สมัยใหม่ที่บอกเล่าเรื่องราวของชุมชนเก่าแก่อย่างบางลำพูได้สนุกสนาน ที่นี่เปิดมาได้ราวๆ 1 ปีแล้วครับ แต่ผมกับคุณปู่เพิ่งเคยได้มีโอกาสมาเป็นครั้งแรก ผมจูงมือคุณปู่เดินไปตามทางเท้าจนถึงหน้าพิพิธภัณฑ์ มีเจ้าหน้าที่มาต้อนรับและพาพวกเราไปลงชื่อรอเข้าชมพร้อมกับนักท่องเที่ยวคนอื่นๆ เพราะที่นี่จะมีมัคคุเทศก์นำชมเป็นรอบๆ ทุกครึ่งชั่วโมงครับ

แรกเริ่มเดิมทีพื้นที่ตรงนี้เคยเป็นโรงเรียนช่างพิมพ์วัดสังเวช แต่ปัจจุบันอยู่ภายใต้การดูแลของกรมธนารักษ์ มีอาคารปูนด้านหน้าที่แสดงนิทรรศการเกี่ยวกับงานของกรมธนารักษ์ในการผลิตเหรียญกษาปณ์ การดูแลพระคลังมหาสมบัติ และการจัดสรรที่ราชพัสดุ ผมชอบดูผังการผลิตเงินที่เริ่มตั้งแต่การวาดภาพออกแบบจนผลิตออกมาเป็นเหรียญสวยๆ มีทั้งแบบที่ไว้ใช้งานในชีวิตประจำวัน และแบบที่ระลึกสำหรับนักสะสม พอเดินต่อมาอีกนิด ผมเริ่มตื่นเต้นกับหีบสมบัติที่เปิดได้เอง มีแสงฉายขึ้นมาและมีเสียงบรรยายความรู้เกี่ยวกับเครื่องราชอิสริยยศต่างๆ ผมยืนเล่นเกมทดสอบความรู้เกี่ยวกับการดูแลทรัพย์สินมีค่าอยู่พักหนึ่ง พอนึกได้จึงค่อยวิ่งตามคุณปู่ไปดูแบบจำลองที่ดินขนาดใหญ่ยักษ์ในห้องถัดไป

เราเดินต่อไปยังทางเชื่อมเพื่อเข้าสู่อาคารไม้ด้านหลัง ตรงนี้เองที่คุณปู่เล่าให้ฟังว่าเคยกระโดดน้ำเล่นจากสะพานฮงอุทิศ แล้วว่ายน้ำแข่งกันกับพี่น้องในคลองบางลำพู ผมชะโงกหน้าไปดูน้ำในคลองแล้วพยายามจินตนาการตามคุณปู่ว่า สมัยก่อนนั้นคลองคงจะสวยสะอาดน่าว่ายกว่าในทุกวันนี้ พวกเราเดินตามกันเข้าไปในห้องที่มืดสนิท มีแสงฉายไปที่บานประตูให้เห็นเป็นบ้านเรือนริมคลองสมัยก่อน เขาว่ากันว่าบางลำพูเป็นชุมชนที่มีสีสันและไม่เคยหลับใหล แถมยังมี ?ขุมทรัพย์บางลำพู? ที่ซ่อนอยู่ ผมฟังแล้วรีบพลิกดูแผนที่ลายแทงไปมา แต่ก็หาไม่เจอ พอฟังบรรยายที่ห้องนี้จบ คุณมัคคุเทศก์ก็เรียกให้ผมเป็นผู้ช่วยเปิดประตูห้องลับออกไปสู่ชุมชนบางลำพูในอดีตกัน

คุณปู่อมยิ้มมีความสุขกับการเดินชมนิทรรศการส่วนนี้มาก เพราะเขาจำลองชุมชนที่เต็มไปด้วยร้านรวงและสถานที่ที่คุณปู่คุ้นเคยเป็นอย่างดี ทั้งโรงหนัง โรงละครเก่าแก่ (ที่ต้องแอบเจาะรูชะเง้อดูเพราะไม่มีสตางค์จ่ายค่าตั๋ว) โรงลิเกแบบอินเตอร์แอคทีฟที่ทำให้ผู้ชมเหมือนได้แต่งองค์ทรงเครื่องเข้าไปร้องไปเต้นอยู่ในฉากด้วย คุณปู่ชวนผมกระโดดขึ้นรถรางไปสั่นกระดิ่งเสียงดัง แล้วไปยืนดูร้านแผ่นเสียงตรากระต่าย ต.เง๊กชวน ผมชอบตรงที่เขามีเครื่องให้ลองอัดเสียงตัวเองดูเล่นๆ ด้วย (ปัจจุบันนี้ ร้าน ต.เง๊กชวน ก็ยังคงอยู่ แต่กลายเป็นร้านขายขนมเบื้องไปแล้วครับ) นอกจากนี้ ยังมีร้านกาแฟ ร้านรองเท้า ห้างสรรพสินค้า และอื่นๆ อีกมากมาย

นิทรรศการส่วนสุดท้าย ทำให้เราได้รู้จักกับงานฝีมือเก่าแก่ดั้งเดิมของชุมชนบางลำพูที่เหลือผู้เชี่ยวชาญทำอยู่เพียงไม่กี่คน เช่น การแทงหยวกจากวัดใหม่อมตรส เป็นงานแกะสลักหยวกกล้วยเป็นลวดลายไทยแล้วรองด้วยกระดาษสีสวยงาม การทำข้าวต้มน้ำวุ้น การปักชุดโขนละคร การทำเครื่องถม และการทำทองคำเปลว ผมตื่นเต้นมากเมื่อรู้ว่า แผ่นทองคำเปลวที่เคยไปปิดทองตามวัดต่างๆ นั้น ทำมาจากการตีทองแท้ๆ นานถึง 4 ชั่วโมงจนบางเฉียบ คุณปู่ยืนอ่านประวัติของคนดีศรีบางลำพูอยู่นาน และชี้ให้ผมดูภาพของคุณทวดอีกด้วย

ผมชอบการเรียนรู้ประวัติศาสตร์แบบนี้มากครับ ได้ดูภาพ อ่านเรื่องราว สัมผัสของจริง และที่สำคัญคือได้ฟังเรื่องเล่าจากชาวบางลำพูตัวจริงอย่างคุณปู่ของผมเองครับ ถ้ามีเวลาว่าง อยากชวนให้เพื่อนๆ มาลองสะกดรอยตาม ?ขุมทรัพย์บางลำพู? ด้วยตัวเองกันนะ (บอกใบ้ให้ว่าคำตอบนั้นอยู่ในมือเราตลอดเลยล่ะครับ)

T.T. Travel Tips

เวลาเพื่อนๆ ไปเที่ยว เคยสังเกตเห็นป้ายของการท่องเที่ยวแบบนี้ไหมครับ
ผมชอบเดินตามหาป้ายเหล่านี้รอบๆ สถานที่ท่องเที่ยว เพราะจะบอกถึงประวัติที่มาและได้ความรู้เพิ่มเติม อย่างที่วัดสังเวชวิศยารามนี้เดิมชื่อ ?วัดสามจีน? สันนิษฐานว่าชาวจีน 3 คนเป็นผู้สร้างวัด บางครั้งอาจจะมองหาป้ายยากสักหน่อย แต่ถ้าลองทำเป็นเกมสำหรับคนในครอบครัวช่วยกันตามล่าหาป้ายนี้กันก็สนุกดีนะครับ?อีกอย่างที่น่าสนใจก็คือสัญลักษณ์หรือโลโก้ของพิพิธภัณฑ์ครับ ผมเจอแผ่นหินตามทางเดินในสวนของพิพิธบางลำพู เป็นรูปวงกลมซ้อนๆ กัน จึงถามจากเจ้าหน้าที่ว่าสัญลักษณ์นี้มีความหมายว่าอะไร พี่เขาตั้งใจตอบถึงขนาดวิ่งไปพิมพ์รูปภาพและความหมายมาให้อ่านกันเลยครับว่านี่คือดอกลำพูที่กำลังบาน ด้วยพลังของคนในชุมชนที่สามัคคีกันช่วยรักษาสิ่งดีๆ ในอดีตส่งต่อมาถึงคนรุ่นหลัง โอ้โห! ลึกซึ้งมากเลยครับ

ติดต่อ

พิพิธบางลำพู
ถนนพระสุเมรุ แขวงชนะสงคราม เขตพระนคร กรุงเทพฯ
เปิดทำการ อังคาร-อาทิตย์ เวลา 10.00 – 18.00 น.
โทร 0-2281-9828
ค่าเข้าชม 100 บาท
www.facebook.com/pipitbanglamphu

เที่ยวชุมชนบางลำพู
สามารถเข้าชมร้านค้าและแหล่งงานฝีมือโดยเดินตามลายแทงที่ได้รับจากทางพิพิธบางลำพู
เช่น ข้าวต้มน้ำวุ้น ใกล้วัดสามพระยา การแทงหยวก ใกล้วัดใหม่อมตรส
หรือสนใจเข้าร่วมกิจกรรมสำหรับเด็กในช่วงบ่ายวันเสาร์-อาทิตย์ จัดโดยชมรมเกสรลำพู ติดตามจาก
www.facebook.com/ชมรมเกสรลำพู